Người đàn ông nhỏ đang biểu diễn một bước nhảy cùng với một đòn nắm cổ tay do ba người khác đồng thời tấn công ông ta, và khi ông ta xoay người một cái, ba người ngã chồng chất lên nhau thành một đống lớn giữa nệm tập.

 

Người đàn ông nhỏ con đã làm một cuộc biểu diễn đáng phục về cách dùng gậy (Bo Jitsu), để tự vệ, tấn công và biểu diễn những phương pháp tự vệ chống một người trước đám đông khán giả và các đấu thủ Judo tại cuộc tranh giải Judo quốc gia đầu tiên, tại trường tiểu học tiểu bang San Jose (tại San Jose, California) vào đầu tháng 5 năm 1953.

 

Sau đó người bảo trợ của ông ta gọi ra năm người trong số các đấu thủ Judo đạo cao cấp để cả đoàn đàn áp con người nhỏ nhắn ấy. Họ tản ra chung quanh và cùng ập lại ông ta cùng một lúc, bao vây và quyết chụp lấy ông ta. Ông ta lại làm cái động tác như nhảy múa ấy và năm người kia, kẻ trước người sau, bị quật bổng lên bằng một đòn vặn nơi cổ tay, hoặc bằng thân người hoặc ngã vì đồng bạn té rớt vào người. Mặc dầu họ đứng dậy và tấn công lại, hai người trong bọn họ tấn công hơn hai lần, họ đều bị chế ngự và bỏ dở cuộc tấn công.

 

Các đòn thế của môn Aikido, một phương pháp duy nhất dùng tự vệ và rèn luyện thể chất, đã được Võ sư Tohei Koichi ở Nhật áp dụng đối với năm võ sĩ kia. Ông là một trong 40 vị Võ sư Huấn luyện viên của môn phái – một môn võ mà nhiều người tuyên bố là cao hơn Judo trong việc tự vệ chống lại các cuộc tấn công. Chỉ quan sát mà thôi thì các đòn tự vệ của môn Aikido có vẻ là những cái xoay người và các động tác vặn cổ tay đơn giản và bề ngoài hình như dễ tránh.

 

Thật vậy, những người mang đẳng cấp cao trong Judo thường không bị cuộc biểu diễn Aikido làm cho xúc động. Nhưng khi người ta bị một đòn Aikido, sự hiệu quả của nó sẽ được hâm mộ mau chóng.

 

Môn Aikido hiện tại chỉ mới hơn hai mươi tuổi. Đó là công trình phát triển của một con người, Võ sư Ueshiba Morihei, quê ở hạt Wakasama (Nhật Bản), giờ đây trong tuổi cửu tuần, đã làm hoàn hảo môn phái này sau bao nhiêu năm nghiên cứu và truyền dạy cho một nhóm môn đồ, trong số họ có người con trai của ông và Võ sư Tohei. Môn Aikido, khi đã được giáo sư Ueshiba làm hoàn hảo, chỉ mới có 20 năm.

 

Có rất nhiều môn đã có hơn 700 năm, từ thời các thời đại Genji và Heike, một vài đòn thế đã được giữ kín như những điều bí mật của gia đình truyền từ đời cha tới đời con qua bao nhiêu thế hệ.

 

Giáo sư Ueshiba trong thời thanh niên đã học và tinh xảo trong ngành võ thuật cổ truyền ấy và bỏ ra nhiều năm học Ju Jutsu, Aiki Jitsu, Judo, Kendo, Sumo, Kempo, và nhiều môn võ khác phổ thông tại Nhật thời bấy giờ. Ông rút từ mỗi môn vài đòn cấu thành, phần nào thôi, môn võ chiết trung không dữ dằn của ông. Trong môn Aikido có một mục tiêu cao cả hơn là chỉ dùng thân thể mà chế ngự những kẻ bạo hành. Trước khi hoàn tất việc cấu kết các đòn thế và triết lý của môn Aikido – một triết lý đặt căn bản trên các nguyên lý và tinh thần của môn Thiền học Phật giáo, giáo sư Uyeshiba đã phải qua bao năm trường suy tưởng.

 

Nhưng trước tiên chúng ta phải mô tả phương diện rèn luyện của môn Aikido và sau đó tìm xem nó liên quan với môn Judo như thế nào. Aikido gồm 15 cách thao luyện thân thể căn bản, tập qua mỗi lớp hay hàng ngày. Những đòn thế này, nhằm phát triển những động tác dịu dàng của đầu gối, hông và liên quan chặt chẽ tới việc nắm vững nguyên lý đầu tiên của môn Aiido – “Cánh tay không thể bẻ gập” – một nguyên lý làm cho đấu thủ có thể kiểm soát hai cánh tay hợp cùng một hình thức tập trung tinh thần, theo một cách mà một địch thủ không thể vặn hoặc chống lại, trong khi đã sẵn sàng để áp dụng một đòn chế ngự của môn Aikido. Những đòn thế xuất hiện, dưới mắt những người không hiểu mục đích của chúng, như một loại động tác vũ. Thật vậy, nhiều đòn trông tương tự như những bước di chuyển nhẹ nhàng của một vũ khúc.

 

Ngoài việc luyện tập môn đánh gậy. Aikido chỉ là một môn võ tự vệ chống một hay nhiều người. Người tấn công lập tức và hoàn toàn bị chế ngự, hoặc quăng bay bổng đi chỗ khác. Những đòn chính yếu trong môn Aikido gồm các đòn bẻ cổ tay (ba đòn chính và một đòn phụ). Đòn bẻ cổ tay thứ nhất (Ikajo) được dùng trong hơn một nửa các phương pháp chế ngự địch thủ. Trong khi một vài đòn quật ngã chính thống là phần của việc tập luyện Aikido, những đòn ấy được dùng chính yếu để tránh đòn bằng cách quật ngã địch thủ ra sau (Kokyu Nage) hoặc tới trước (Shiho Nage) của một động tác thân người, hay một thế bẻ tay, hay một sinh điểm. Aikido còn gồm những kỹ thuật áp dụng việc điểm vào các yếu huyệt trong cơ thể người tấn công để chế ngự hắn.

 

Tuy vậy, những đòn bẻ cổ tay đó không phải là những đòn bẻ gãy lìa (Gyaku) mà là những đòn vặn cổ tay vào trong hay ra ngoài sao cho gây được nhiều đau đớn làm cho người tấn công ngã xuống hoặc bị quật ngã, hoặc bị chế ngự – nằm trên đất hoặc vẫn còn đứng. Mặc dầu thế, sự đau đớn rất dữ dội lúc áp dụng đòn bẻ cổ tay, hoặc bóp vào huyệt đạo (và không một người tấn công nào có thể đương đầu nổi với một đòn chế ngự đúng đắn của Aikido), những đòn thế ấy không để lại dấu vết gì trên thân thể – và người tấn công, một khi đã được buông ra, không bị một hậu quả trầm trọng nào. Chỉ có môn Aikido mới có đặc điểm này. Người tấn công lập tức bị đánh bại mà không bị thương tích gì cả. Hắn chỉ bị thương tích vì chính hắn té không đúng phương pháp mà thôi.

 

Không có một đòn khóa hoặc đánh nào nguy hiểm được dùng trong môn Aikido. Không một đòn tấn công nào được đưa vào chương trình tập luyện môn Aikido. Về thể chất, đó chỉ là một môn võ tự vệ. Sự trau luyện thường xuyên những đòn thế và kỹ thuật của môn Aikido sẽ phát triển một động tác của cơ thể với sự yển chuyển duyên dáng vô thức (tự nhiên) – một động tác, lập tức, không suy nghĩ, được áp dụng trong việc tự vệ về thể chất theo một cách mà đối với người tấn công hay người quan sát đòn tự vệ chống lại đòn tấn công ấy, người môn đồ Aikido hình như chỉ biến đi khi bị tấn công và dễ dàng, không suy nghĩ áp dụng ngay cho người tấn công một đòn Aikido, đánh bại hoặc chế ngự hắn. Một đối thủ Aikido hình như chỉ cố gắng rất ít về tinh thần cũng như thể chất trong việc áp dụng các đòn thế.

 

Sự tập luyện về tinh thần trong môn Aikido, cũng như trong Judo, được căn bản trên những nguyên lý của môn Thiền học Phật giáo. Nhưng những giáo điều của Thiền học không được mô tả một cách thích đáng bởi những bậc thầy về Thiền học, họ chủ trương rằng chỉ bằng kinh nghiệm mà những mục đích của Thiền học có thể trở thành một phần tư của cuộc sống con người. Sự tập luyện về tinh thần trong môn Aikido, mà sự tập luyện về thể xác và các đòn thế nhắm đến, thật khó mô tả. Aikido dịch sát nghĩa là “Cách tập trung khí lực” (Ai: Hiệp – Ki: Khí – Do: Đạo). Sự “Aiki” (Hiệp khí) trong môn Aikido liên quan chặt chẽ với tiếng “Kiai” trong Judo – cách dùng các sức lực về tâm hồn và tinh thần để trợ giúp trong việc tự vệ về thể chất và trong những giai đoạn khác của những hoạt động trong đời sống con người. Môn sinh phải lĩnh hội hoàn toàn sự kiểm soát tinh thần ấy trước khi trở thành một bậc thầy về môn Aikido. Một bậc thầy luôn luôn là một người xuất chúng với sự tự tin và một thái độ chắc chắn đối với cuộc đời. Trong sự tự vệ về thể chất, như vậy, tinh thần và thể xác hoạt động như một đơn vị làm sao cho một động tác của cơ thể và một đòn Aikido được áp dụng cho một kẻ tấn công đúng vào lúc hắn tấn công – không trước, không sau, nhưng đúng vào lúc ấy. Thí dụ như nếu một kẻ địch chụp lấy người kia, một đòn thế được áp dụng ngay khi người ấy đang chụp, không trước khi hắn chụp – và cũng không sau khi hắn nắm được. Cũng thế, để chống lại một đòn đánh ra, phản ứng phải cấp thời đúng lúc cú đánh sắp trúng vào mục tiêu. Như vậy, Aikido là phản ứng tinh thần được tập luyện, nhạy cảm hợp với một kỹ thuật tự vệ hay áp chế đúng đắn về thể chất. Sự tập luyện tinh thần cao cấp hơn và triết lý của nó chỉ có thể được hấp thụ nhờ nghiên cứu và luyện tập – không thể nào mô tả xác đáng được.

 

Cũng như Judo, Aikido là một phương pháp tự vệ, một phương pháp trau luyện thể chất, một hình thức rèn luyện tinh thần, một “Đạo” (Do) – đúng là một đạo sống. Nhưng Judo cũng là một phương pháp tấn công, Aikido không phải chỉ là một môn thể thao, trong khi môn Judo ngày nay được tập luyện chính yếu như một ngành thể thao.

 

Những môn đồ, môn sinh và huấn luyện viên của Aikido ngày nay ở Nhật hơn 10.000, ở Hạ Uy Di hơn 200 với một ít nhóm rất nhỏ trong những quốc gia khác nhau, gồm cả Pháp, và Hoa Kỳ. Bây giờ có khoảng 40 võ sư huấn luyện viên Aikido; tất cả là người Nhật và gần 10 người đang dạy ở ngoài nước Nhật.

 

Aikido không phải là một môn tập luyện dữ dằn, nó mềm dịu hơn Judo, và trẻ con, đàn bà cũng như người già cả – tóm tắt, mọi người – đều tập được và có kết quả. Ngoài khía cạnh ấy của môn Aikido và sự kiện là nó cao hơn Judo, nếu xét về phương diện tự vệ, Aikido không bao giờ có cái hấp lực của môn Judo. Như đã nói ở trên, nó không phải là một môn thể thao – một trong những hấp lực của môn Judo – và, nói một cách sát nghĩa, không có đòn tấn công trong đó. Những cuộc luyện tập các động tác và đòn thế cần thiết phải lập đi lập lại để có thể nắm vững chúng, đối với những người thiếu kiên nhẫn thật là buồn chán, Aikido như vậy sẽ rút môn đồ từ một nhóm người hạn chế, nếu so sánh với môn Judo. Hấp lực chính yếu của nó có tác dụng đối với hai nhóm học Judo và các môn võ kết thân đã có dịp nhận thấy cái giá trị của việc luyện tập Aikido, và đối với các nhân viên của các cơ quan công lực, cảnh sát viên và nhân viên công lực nhận thấy môn Aikido là môn võ tuyệt diệu dùng trong những trường hợp họ phải dùng sức lực để kiểm soát các cá nhân trong việc bắt giữ, trong việc chế ngự những kẻ đau bệnh thần kinh và những người say rượu hung tợn, và ngay cả trong việc đàn áp các toán du đãng. Các đòn kiểm soát của Aikido rất chắc chắn, hiệu quả và không để lại dấu vết gì trên thân thể. Trong khi những nhân viên công lực thường gây thương tích cho những người hung tợn mà họ phải bắt giữ – những thương tích đôi khi gây ra trong dân chúng, hoặc cá nhân, thành kiến “sự thô bạo của cảnh sát”. Ngoài hai hấp lực đặc biệt đối với hai nhóm trên, môn võ này phải được chấp nhận rộng rãi một khi các cá nhân nhận thức được những ích lợi của nó.

 

Đối với những người đã học và tập Aikido thường xuyên, những ích lợi về tinh thần và thể chất của nó hợp cùng với cái giá trị của nó trong việc tự vệ là yếu tố chính tạo thành sức khỏe tốt, lòng tự tin và hạnh phúc của họ.